Πώς μπορούμε να προγραμματίσουμε και να διαχειριστούμε το χρόνο μας στο σπίτι ;

2020-11-16

Οι οδηγίες κοινωνικής αποστασιοποίησης και η απαγόρευση των άσκοπων μετακινήσεων έχουν οδηγήσει σε μία νέα καθημερινότητα, κατά την οποία, καλούμαστε να διαχειριστούμε πολλές ώρες μέσα στο σπίτι, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα εξωτερικών δραστηριοτήτων. Πολλοί άνθρωποι εργάζονται πλέον κατ' οίκον και καλούνται να κατανέμουν το χρόνο τους μέσα στο σπίτι, ανάμεσα στην εργασία τους και σε άλλες δραστηριότητες.

Τι συνέπειες έχει αυτή η νέα καθημερινότητα στη σκέψη και το συναίσθημα μας ;

Η νέα αυτή καθημερινότητα μπορεί να μας επηρεάσει με πολλούς τρόπους: σωματικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, και οικονομικά. Η πολύωρη παραμονή μέσα στο σπίτι, μπορεί να οδηγήσει σε έναν αποπροσανατολισμό από το σύνηθες πρόγραμμα, σε έλλειψη συγκέντρωσης, σε αισθήματα παραίτησης και ανίας, σε δυσκολία ανεύρεσης δραστηριοτήτων που να μας ταιριάζουν ή να έχουν νόημα για μας, και σε δυσκολία της διαχείρισης χρόνου ανάμεσα στις υποχρεώσεις και τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Ταυτόχρονα, ο φόβος, το άγχος, η αβεβαιότητα και οι ανησυχητικές σκέψεις για το παρόν και το μέλλον και τις καταστάσεις εκτός του ελέγχου μας, ανακυκλώνουν και επιδεινώνουν τις παραπάνω δυσκολίες. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εστιάσουμε σε συμπεριφορές που είναι στον έλεγχο μας, όπως ο προγραμματισμός της καθημερινότητας και η διαχείριση του χρόνου μας. Τα συναισθήματα, παρόλα αυτά, που μας δημιουργούνται σε μία τέτοια συνθήκη είναι φυσιολογικά και αναμενόμενα. Τροποποιώντας και δομώντας το πρόγραμμα μας, δε σημαίνει πως δε θα βιώσουμε κανένα αρνητικό συναίσθημα. Είναι σημαντικό να αποδεχτούμε πως θα αισθανθούμε ανία, θλίψη, άγχος, εκνευρισμό ακόμα και το αίσθημα του να μην ξέρουμε τι άλλο να κάνουμε για να γεμίσει η μέρα μας. Ακολουθώντας, όμως, ένα πρόγραμμα φτιαγμένο από μας τους ίδιους, μπορούμε να προσπαθήσουμε και να επιτύχουμε σε κάποιο βαθμό να έχουμε μία ημέρα ευχάριστη, ικανοποιητική και με νόημα για μας.

Πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα στο σπίτι;

Ξεκινώντας μπορούμε να καταγράψουμε τι περιελάμβανε μέχρι τώρα το πρόγραμμα μας, για να εντοπίσουμε με αυτό τον τρόπο πράγματα τα οποία θα μπορούσαμε να κάνουμε και τώρα με κάποιες παραλλαγές. Μπορούμε επίσης να καταγράψουμε τις δουλειές ή τις δραστηριότητες που επιθυμούσαμε να κάνουμε το διάστημα πριν ξεσπάσει η επιδημία, αλλά δεν είχαμε τον χρόνο, και οι οποίες μπορούν να γίνουν αυτή τη περίοδο από το σπίτι. Είναι μία διαδικασία, που μπορούμε να τη κάνουμε συνεργατικά και με άλλα άτομα, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο το αίσθημα της απομόνωσης, και αυξάνοντας τη κοινωνική σύνδεση.

Τι μπορούμε να κάνουμε μέσα στο σπίτι καθημερινά;

Μπορούμε να φτιάξουμε ένα ημερήσιο καθημερινό πλάνο, που να περιλαμβάνει εκείνα τα πράγματα που θα θέλαμε να κάνουμε, διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο μία ρουτίνα. Μερικές προτεινόμενες ιδέες είναι οι εξής:

  1. Βασικές δραστηριότητες της μέρας, όπως η προετοιμασία του φαγητού, η τακτοποίηση του σπιτιού, η οργάνωση του χώρου, η καθαριότητα κτλ.
  2. Ψυχαγωγικές δραστηριότητες, που προσφέρουν ευχαρίστηση, όπως η παρακολούθηση μιας ταινίας/σειράς, η ανάγνωση ενός βιβλίου, η ενασχόληση με ένα επιτραπέζιο κτλ.
  3. Παραγωγικές δραστηριότητες, που προσφέρουν ικανοποίηση, όπως παρακολούθηση επιμορφωτικών σεμιναρίων, εκπλήρωση υποχρεώσεων και εκκρεμοτήτων που αφορούν το σπίτι ή άλλες υποθέσεις, εργασία από το σπίτι κτλ.
  4. Δραστηριότητες που αφορούν την φροντίδα του εαυτού μας, οι οποίες μπορεί να εστιάζονται στο σώμα (γυμναστική, ένα ζεστό μπάνιο, ένα ωραίο γεύμα), στην κοινωνική σύνδεση με άλλα άτομα μέσω τηλεφωνικής ή διαδικτυακής επικοινωνίας ή σε πνευματικές αναζητήσεις όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός, η ανάγνωση βιβλίου κτλ.
  5. Αν έχετε παιδιά, είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουν και αυτά να ακολουθούν μία ρουτίνα, που θα τους βοηθήσετε να φτιάξουν και να διατηρήσουν.

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το χρόνο αν εργαζόμαστε από το σπίτι;

Όσοι εργάζεστε από το σπίτι, χρειάζεται να διαχωρίσετε τις ώρες και το χώρο εργασίας σας και να καθορίσετε τα καθήκοντα που έχετε να διατελέσετε. Κατά τις ώρες εργασίας δε θα πρέπει να κάνετε άλλου είδους δραστηριότητες. Δεν είναι εφικτό να γίνονται όλα μαζί και ταυτόχρονα, καθώς με αυτό τον τρόπο, πολλές υποχρεώσεις θα μείνουν ανολοκλήρωτες, δε θα βιώσετε ευχαρίστηση ή/και ικανοποίηση από την ολοκλήρωση τους, και στο τέλος της μέρας, αυτή η κατάσταση θα έχει προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα και κούραση. Είναι επίσης σημαντικό, να ελέγξετε τις δεσμεύσεις και τις προτεραιότητες σας, ώστε ο τρόπος που θα κατανέμετε το χρόνο σας, να αφιερωθεί πρώτα σε σημαντικές για σας υποχρεώσεις.

Δημιουργήστε ένα κατάλογο υποχρεώσεων και προτεραιοτήτων, ανάλογα με το ποιες είναι πιο σημαντικές για σας. Τακτοποιήστε τους καθημερινούς στόχους σας με βάση τον κατάλογο σας, φτιάχνοντας ένα χρονοδιάγραμμα, έτσι ώστε μετά το πέρας των υποχρεώσεων, να μπορείτε να αφιερώσετε χρόνο και σε άλλες ψυχαγωγικές και παραγωγικές δραστηριότητες.

Πρέπει να ακολουθούμε το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα;

Μπορούμε να διαμορφώνουμε ένα καθημερινό ωριαίο πλάνο δραστηριοτήτων είτε το πρωί που ξυπνάμε ή και από το προηγούμενο βράδυ. Στο τέλος της μέρας μπορούμε να αξιολογούμε το βαθμό που καταφέραμε να το ακολουθήσουμε και να προσαρμόσουμε το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας βάσει πιο ρεαλιστικών στόχων. Αναλογιζόμενοι όλα όσα μας έκαναν να αισθανθούμε ευχαρίστηση, ικανοποίηση και πληρότητα, θα πάρουμε θάρρος για την επόμενη μέρα.

Μυρτώ Λεμονούδη, MSc
Ινστιτούτο Έρευνας & Θεραπείας της Συμπεριφοράς