Τί είναι ο επαγγελματικός προσανατολισμός ;

O επαγγελματικός προσανατολισμός είναι μια από τις ειδικές διαστάσεις του γενικού θεσμού «συμβουλευτική - προσανατολισμός», ο οποίος αφορά τη διαδικασία η οποία αποβλέποντας στην ολική ανάπτυξη του ατόμου, το βοηθάει να γνωρίσει και να εκτιμήσει περισσότερο τον εαυτό του, να καλλιεργήσει και να αναπτύξει το δυναμικό που διαθέτει, βάζοντας ανάλογους στόχους στη ζωή του και προσπαθώντας με τις κατάλληλες στρατηγικές να τους υλοποιήσει (Κοσμίδου 1986). Στα πλαίσια της ευρύτερης αυτής παρέμβασης, ο Ε.Π. υποστηρίζει και υποβοηθά τον έφηβο στη λήψη της κατάλληλης απόφασης σχετικά με τη σταδιοδρομία του.

Αυτό σημαίνει ότι αποφασίζετε μαζί με τον έφηβο για το επάγγελμα που θα επιλέξει?

Ακούγεται ενδιαφέρον, αν το περιγράφαμε πιο απλά ......

Ένα ωραίο ταξίδι εξερεύνησης και ανακάλυψης του εαυτού!!! Αν αναλογιστούμε ότι τουλάχιστον το 1/3 της ζωής μας είναι η εργασία μας, πόσοι άνθρωποι αν είχαν αυτήν την ευκαιρία, θα είχαν σήμερα μια διαφορετική ζωή?? Πόσοι ενήλικες γνωρίζουν αυτό το ταξίδι, μαζί με όλα τα μαγικά που αυτό κρύβει!!!...

Από ποια ηλικία μπαίνει στη ζωή του μαθητή?

Με τον επαγγελματικό προσανατολισμό τί κερδίζει ο έφηβος; Ποια τα οφέλη του ;

Τα οφέλη είναι πολλαπλά αφού ο έφηβος υποστηρίζεται για :

• Γνώση του εαυτού του
• Αναγνώριση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων του (ικανότητες, δεξιότητες, ενδιαφέροντα, κλίσεις, φιλοδοξίες)
• Ανίχνευση επαγγελματικών αξιών
• Λήψη απόφασης και διερεύνηση ενδοψυχικών, οικογενειακών ή περιβαλλοντικών παραμέτρων που τη δυσχεραίνουν
• Πληροφόρηση για σχολές, επαγγέλματα και αναζήτηση εναλλακτικών
• Αντιστοίχιση των σχολών που του ταιριάζουν.
• Αντιστοίχιση με τα επαγγέλματα που του ταιριάζουν, τα επιθυμεί, αλλά και είναι εφικτό να ασκήσει
• Πληροφόρηση για την αγορά εργασίας
• Καλλιέργεια προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων

Τα τεστ Επαγγελματικού Προσανατολισμού που χρησιμοποιούνται βοηθούν τα παιδιά ; Κοστίζουν πολύ ;

Τα ψυχομετρικά εργαλεία, τα γνωστά τεστ διευκολύνουν την αυτογνωσία του μαθητή και αποτελούν αφορμή για περαιτέρω διερεύνηση, η οποία θα γίνει με τη βοήθεια του συμβούλου. Προϋπόθεση όμως πάντα είναι, να εντάσσονται στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης εξατομικευμένης συμβουλευτικής παρέμβασης, να χορηγούνται και να ερμηνεύονται από εξειδικευμένο σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού. Συνεπώς όταν αναφερόμαστε στο κόστος, αυτό περιλαμβάνει το σύνολο της συμβουλευτικής διαδικασίας - και όχι μόνο το τεστ - η οποία ολοκληρώνεται σε 3 ή 4 συνεδρίες. Ποια η αξία αυτού που ωφελείται ο έφηβος? Πόσο μπορεί να κοστίζει αυτή η αξία?

Τί άλλο μπορεί να αποκομίσει ένας έφηβος όταν σας επισκεφθεί.; Σε ποιους τομείς τον βοηθάτε ;

Στο γενικότερο τρόπο που μπορεί να διαχειριστεί τον εαυτό και την απαιτητική καθημερινότητα του, όπως διαχείριση και οργάνωση του χρόνου του, προτάσεις διατροφής για ευεξία και νοητική απόδοση σε συνεργασία με διατροφολόγο, αποτελεσματικές τεχνικές διαβάσματος οι οποίες διαμορφώνονται και με τη χορήγηση εξειδικευμένου τεστ. Επίσης τεχνικές για τη διαχείριση του άγχους, των σχέσεων με το οικογενειακό και το κοινωνικό του περιβάλλον, ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων κλπ. Όλα τα παραπάνω γίνονται ατομικά ή μέσα από ομαδικά βιωματικά εργαστήρια στο γραφείο.

Δηλαδή ο Ε Π απευθύνεται και στους γονείς?

Πολύ σωστά. Η Επαγγελματική Συμβουλευτική δεν μπορεί να εξαντλείται στην υποστήριξη των εφήβων (Ginerva et al.2015- Oomen, 2016). Οι γονείς χρειάζονται παροχή ενημέρωσης και υποστήριξης προκειμένου να ενισχυθεί η θετική τους επίδραση στην επαγγελματική ανάπτυξη των παιδιών τους. Η εμπειρία δείχνει πως σε αυτήν την περίπτωση σημειώνεται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Συχνά παρατηρώ στους γονείς που επισκέπτονται το γραφείο, ότι μειώνεται το άγχος τους, άρα και των παιδιών, ενώ τα πράγματα γίνονται πιο σαφή και ξεκάθαρα μέσα από την στήριξη και την πληροφόρηση που λαμβάνουν. Για το λόγο αυτό άλλωστε γίνονται ενημερώσεις σε γονείς (συλλόγους κλπ), εργαστήρια γονέων κ.α., με βιωματικό και πρακτικό χαρακτήρα.

Τι δυσκολεύει τους έφηβους στο να επιλέξουν επάγγελμα?

Πρώτον το ότι είναι έφηβοι! Η εφηβεία ονομάζεται «δεύτερη γέννηση», συνεπώς καταλαβαίνετε ότι στη διάρκειά της συντελούνται ραγδαίες κι έντονες ψυχοσωματικές αλλαγές. Σε αυτό έρχονται να προστεθούν οι συνεχείς κοινωνικοοικονομικές αλλαγές και η αβεβαιότητα που πηγάζει από αυτές, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η απουσία αυτογνωσίας, η έλλειψη έγκυρης πληροφόρησης για σπουδές και επαγγέλματα., η απαισιόδοξες σκέψεις και προβλέψεις για την αγορά εργασίας όπως φτάνουν από την οικογένεια και τα media, η κοινωνική πίεση εκπεφρασμένη ή όχι, η δύσκολη συναισθηματική σχέση με τους γονείς, η σύγκρουση επιλογών λόγω αντικρουόμενων ενδιαφερόντων, η δυσκολία απομάκρυνσης από το γονεϊκό περιβάλλον, τα οικονομικά της οικογένειας κλπ

Καταλαβαίνουμε λοιπόν τη μεγάλη ανάγκη για Ε.Π. Λόγω της πανδημίας η ανάγκη αυτή μεγαλώνει?

Ακριβώς. Σήμερα όσο ποτέ επιτείνεται η ανάγκη για Επαγγελματική Συμβουλευτική. Μετά την πανδημία οι αλλαγές στην αγορά εργασίας και στην οικονομία θα είναι μεγάλες. Οι έφηβοι χρειάζεται να ενημερωθούν για αυτές με ψυχραιμία και με αίσθηση προοπτικής για το μέλλον. Να πληροφορηθούν για τις νέες μορφές σταδιοδρομίας (πρωτεϊκή, καλειδοσκοπική κλπ.), τα επαγγέλματα του μέλλοντος όπως τα λέγαμε, τα οποία τόσο γρήγορα γίνονται του παρόντος, για τις ευκαιρίες που αναδύονται και για τις δεξιότητες που χρειάζεται να καλλιεργήσουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ορισμένες που αναφέραμε πάντα, αλλά τώρα βλέπουμε πιο έντονα την αναγκαιότητά τους: η προσαρμοστικότητα, η ευελιξία, η ετοιμότητα στο τυχαίο, καινοτομία, η δυνατότητα για συνεχείς μεταβάσεις.

Της Μπέκη Αλεξοπούλου

Η Μπέκη Αλεξοπούλου σπούδασε Θεολογία στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας (ΕΚΠΑ). Εξειδικεύτηκε στη Συμβουλευτική - Επαγγελματικό Προσανατολισμό, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), καθώς επίσης στις Επιστήμες της Αγωγής, και Εκπαίδευση Ενηλίκων, στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ).